Ca dao là gì? Ví dụ và Những câu ca dao Việt Nam hay nhất

2. Đặc điểm của ca dao

5.4. Giáo dục đạo lý và nhân sinh quan

Ca dao truyền tải những bài học về đạo đức, lòng hiếu thảo, sự thủy chung, tình nghĩa.

Ví dụ:

Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Khuyến khích con người sống lạc quan, vượt qua khó khăn:

Ai ơi chớ vội cười nhau,
Cười người hôm trước, hôm sau người cười.

5.5. Làm giàu ngôn ngữ và văn hóa dân tộc

• Ca dao góp phần làm phong phú tiếng Việt, tạo nên nét độc đáo trong cách diễn đạt của người Việt qua các hình ảnh ẩn dụ, so sánh, nhân hóa.
• Giúp lưu giữ và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc qua từng thế hệ.

6. Những câu ca dao về tình yêu đôi lứa

Dưới đây là 10 câu ca dao về tình yêu đôi lứa, thể hiện sự lãng mạn, thủy chung và những nỗi niềm trong tình yêu:

Trèo lên cây bưởi hái hoa,
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân.
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc,
Em đã có chồng, anh tiếc lắm thay.

Đôi ta như lúa bén duyên,
Như trăng với nước thề nguyền có nhau.

Thuyền xa bến thì thuyền phải lụy,
Anh xa em bối rối trăm đường.

Yêu nhau cởi áo cho nhau,
Về nhà mẹ hỏi, qua cầu gió bay.

Tình anh như nước dâng cao,
Tình em như dải lụa đào tẩm hương.

Người ơi, người ở đừng về,
Người về em vẫn trọn thề với anh.
Bao giờ cây cải làm đình,
Gỗ lim làm ghế thì mình xa nhau.

Gió đưa cây cải về trời,
Rau răm ở lại chịu lời đắng cay.

Qua đình ngả nón trông đình,
Đình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu.

Công anh bắt tép nuôi cò,
Cò ăn cò lớn cò dò lên cây.
Lấy anh chẳng đặng lấy thầy,
Dẫu rằng chẳng đặng thì rày cũng ưng.

Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn lau nước mắt.

Những câu ca dao trên vừa thể hiện niềm vui, vừa ẩn chứa những nỗi buồn, trăn trở trong tình yêu, phản ánh sự tinh tế và sâu sắc của tâm hồn người Việt.

7. Những câu ca dao về lao động sản xuất

Dưới đây là 10 câu ca dao phản ánh tinh thần lao động, kinh nghiệm sản xuất và tình yêu dành cho công việc của người dân Việt Nam:

Ai ơi bưng bát cơm đầy,
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.

Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang,
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.

Trên đồng cạn, dưới đồng sâu,
Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.

Đừng lo đói kém mùa màng,
Có tay làm lụng sẵn sàng mà no.

Muốn ăn bông súng cá đồng,
Thì vô Đồng Tháp, ăn cho đã thèm.

Người ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.

Bao giờ cho lúa chín vàng,
Cho sông gánh nước, cho nàng gánh lúa.

Khó khăn nào cũng vượt qua,
Chăm làm, chăm học, ắt là thành công.

Chim bay về núi tối rồi,
Ráng lo cày cấy cho đời ấm no.

Ai ơi giữ chí cho bền,
Dù ai xoay hướng, đổi nền mặc ai.

Những câu ca dao này không chỉ thể hiện tinh thần chăm chỉ, cần cù của người lao động mà còn phản ánh sự gắn bó mật thiết với thiên nhiên và kinh nghiệm sản xuất truyền thống.

8. Những câu ca dao về quê hương đất nước

Dưới đây là 10 câu ca dao về quê hương, đất nước, thể hiện tình yêu sâu sắc và niềm tự hào về quê hương Việt Nam:

Nước non lận đận một mình,
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay.

Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng,
Mênh mông bát ngát, cũng là bờ xôi ruộng mật.

Ai ơi về miệt Tháp Mười,
Cỏ lau trắng xóa, đẹp tươi quê mình.

Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.
Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,
Nhớ quê, nhớ nước, bến bờ thân thương.

Rủ nhau đi khắp Long Thành,
Ba mươi sáu phố rành rành chẳng sai.
Hàng Bồ, Hàng Bạc, Hàng Gai,
Hàng Buồm, Hàng Thiếc, Hàng Nhai, Hàng Đồng.

Anh đi anh nhớ quê nhà,
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.

Quê hương là chùm khế ngọt,
Cho con trèo hái mỗi ngày.

Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa,
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh.

Đất Quảng Nam chưa mưa đã thấm,
Rượu Hồng Đào chưa nhắm đã say.

Đẹp thay đất nước quê mình,
Non xanh nước biếc hữu tình biết bao.

Những câu ca dao này phản ánh tình cảm gắn bó, yêu thương quê hương, nơi mỗi người sinh ra và lớn lên, đồng thời khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên và văn hóa của đất nước Việt Nam.

9. Những câu ca dao về Bác Hồ

Dưới đây là 10 câu ca dao và lời thơ dân gian nói về Bác Hồ, thể hiện tình cảm kính yêu, lòng biết ơn và niềm tự hào của nhân dân Việt Nam dành cho vị lãnh tụ vĩ đại:

Tháp Mười đẹp nhất bông sen,
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ.

Bác Hồ là ánh thái dương,
Soi đường dẫn lối quê hương vững bền.

Ai về Nam, ai ra Bắc,
Nhớ người Cha già mái tóc bạc phơ.

Ơn này đất nước ghi sâu,
Bác Hồ dựng nước, chống sầu ngoại xâm.

Bác Hồ người rất giản đơn,
Áo nâu túi vải mà ơn nghĩa đầy.

Từ ngày Bác đã ra đi,
Trời Nam thương nhớ khắc ghi muôn đời.

Người là ngọn gió mát lành,
Xua tan khói lửa, xây thành quê hương.

Hồ Chí Minh – vị anh hùng,
Dắt dân vượt khỏi ngục tù đớn đau.

Ngày ngày nhớ Bác khôn nguôi,
Công ơn Bác để muôn đời khắc ghi.

Nhớ ngày giải phóng miền Nam,
Lời Bác còn đó chứa chan ân tình.

Những câu thơ và ca dao này thể hiện tình cảm của người dân đối với Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại, người đã cống hiến trọn đời mình cho độc lập, tự do và hạnh phúc của dân tộc Việt Nam.

10. Những câu ca dao về tình đoàn kết

Dưới đây là 10 câu ca dao nói về tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau trong cuộc sống và xây dựng cộng đồng:

Một cây làm chẳng nên non,
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

Nhiễu điều phủ lấy giá gương,
Người trong một nước phải thương nhau cùng.

Khôn ngoan đối đáp người ngoài,
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.

Bầu ơi thương lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.

Đồng cam cộng khổ anh em,
Sẻ chia gánh nặng, ấm êm muôn đời.

Chung lưng đấu cật ta làm,
Dựng xây đất nước, xóm làng vững bền.

Đoàn kết là sức mạnh to,
Thành đồng vững chãi chẳng lo ngoại thù.

Đoàn kết thì sống, chia rẽ thì chết,
Biết bao bài học ghi khắc trong lòng.

Cả làng đồng thuận một lòng,
Khó khăn mấy cũng thành công việc làm.

Đồng lòng như thể tay chân,
Thành công chẳng khó, mọi phần đều vui.

Những câu ca dao này nhắc nhở về tầm quan trọng của đoàn kết, giúp con người gắn bó, cùng vượt qua khó khăn và xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.

11. Những câu ca dao về Cần Thơ

Dưới đây là 10 câu ca dao và lời dân gian nói về Cần Thơ, vùng đất trù phú với vẻ đẹp sông nước, con người hiền hòa và nền văn hóa đặc sắc của miền Tây Nam Bộ:

Cần Thơ gạo trắng nước trong,
Ai đi đến đó lòng không muốn về.

Ai về Bình Thủy, Cần Thơ,
Nhớ mua một nhánh, trao thơ gửi tình.

Cần Thơ có bến Ninh Kiều,
Dưới chân cầu đẹp, sáng chiều đông vui.

Đẹp thay chợ nổi Cái Răng,
Kẻ mua người bán nhịp nhàng miền Tây.

Về Cần Thơ nhớ bến Ninh Kiều,
Dạo quanh thành phố mỹ miều sông xanh.

Miền Tây non nước hữu tình,
Cần Thơ trù phú đẹp xinh đất lành.

Ai ơi ghé bến Cần Thơ,
Nhớ câu vọng cổ, đợi chờ tiếng thương.

Cần Thơ là xứ Tây Đô,
Nơi đây mộng mị, con đò chờ ai.

Thương về Châu Đốc, Long Xuyên,
Qua Cần Thơ, ghé bến thiêng Ninh Kiều.

Cần Thơ lúa tốt, vườn sai,
Tình người đằm thắm, chẳng phai tháng ngày.

Những câu ca dao này không chỉ khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên mà còn phản ánh sự mến khách, nghĩa tình của con người Cần Thơ – trung tâm văn hóa, kinh tế nổi bật của miền Tây Nam Bộ.

12. Những câu ca dao về Hồ Gươm

Dưới đây là 10 câu ca dao, lời dân gian và thơ ca gợi nhắc đến Hồ Gươm (Hồ Hoàn Kiếm), nơi gắn liền với lịch sử, văn hóa và vẻ đẹp của thủ đô Hà Nội:

Rủ nhau xem cảnh Kiếm Hồ,
Xem cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn.
Đài Nghiên, Tháp Bút chưa mòn,
Hỏi ai gây dựng nên non nước này.

Hồ Gươm nước biếc xanh rờn,
Tháp Rùa nghiêng bóng, chập chờn sương mai.

Hà Nội đẹp nhất Hồ Gươm,
Nước trong như ngọc soi gương trời chiều.

Thăng Long đất tổ Rồng thiêng,
Hồ Gươm một dải, nối miền sử xưa.

Hồ Gươm lặng sóng mây trôi,
Lắng nghe truyền thuyết một thời vàng son.

Ai qua bờ bắc, bờ đông,
Nhớ dừng chân lại bên dòng Hồ Gươm.

Bên Tháp Rùa, ánh đèn soi bóng,
Lắng lòng nghe, tiếng vọng ngàn năm.

Hồ Gươm xanh mãi một màu,
Thương Rùa Vàng trả kiếm, giữ sâu nghĩa tình.

Hồ Gươm ngày ấy ngàn năm,
Đọng trong huyền thoại, trăng rằm sáng soi.

Cầu Thê Húc, bóng nước lung linh,
Hồ Gươm soi bóng tâm tình người qua.

Những câu ca dao, lời thơ này không chỉ ngợi ca vẻ đẹp của Hồ Gươm mà còn nhắc nhở về giá trị lịch sử và văn hóa gắn liền với truyền thuyết Rùa Vàng, tạo nên biểu tượng thiêng liêng của thủ đô Hà Nội.

13. Những câu ca dao về người phụ nữ

Dưới đây là 10 câu ca dao về người phụ nữ, thể hiện vẻ đẹp, tấm lòng và vai trò quan trọng của họ trong xã hội và gia đình:

Thân em như tấm lụa đào,
Phất phơ giữa chợ biết bao người xem.

Gái không chồng như hoa không cây,
Gái có chồng như hoa có nhụy.

Em là con gái Bến Tre,
Có chồng thì đi, không chồng thì về.

Mẹ tôi cấy lúa mùa xuân,
Bà tôi cấy lúa mùa hè bội thu.

Cô em như đóa hoa hồng,
Tươi đẹp như sắc mùa đông trong nhà.

Con gái có chồng, bồng con về nhà,
Con gái không chồng, không ai đến gần.

Em là con gái thủy chung,
Cả đời yêu một, không lùng lạ ai.

Hoa đâu đẹp mãi, người đâu vẹn toàn,
Phụ nữ dù xinh vẫn cần hiền thục.

Em đi trẩy hội, cười tươi,
Làm sao quên được người thôn quê xinh đẹp.

Dẫu em là gái quê mùa,
Nhưng anh đã yêu tình thù rất sâu.

Những câu ca dao này không chỉ thể hiện tình yêu, lòng kính trọng đối với phụ nữ mà còn phản ánh vai trò quan trọng của họ trong gia đình và xã hội, với sự dịu dàng, tần tảo và thủy chung.

14. Lời kết

Ca dao không chỉ đơn thuần là những câu thơ dân gian mà còn là “kho tàng văn hóa sống” của người Việt, nơi lưu giữ giá trị văn hóa, tinh thần và tri thức qua thời gian. Qua ca dao, chúng ta thấy được tâm hồn Việt Nam luôn đầy ắp tình người, trí tuệ, và lòng yêu quê hương, đất nước.