Trạng ngữ chỉ nguyên nhân là gì? Đặt câu, ví dụ và bài tập

Trong số các loại trạng ngữ, trạng ngữ chỉ nguyên nhân là một dạng phổ biến, thường xuất hiện trong giao tiếp hằng ngày cũng như văn bản học thuật. Đây là loại trạng ngữ giúp người đọc hiểu được vì sao một hành động xảy ra, nguyên nhân hoặc lý do dẫn đến kết quả trong câu.

Tìm hiểu trạng ngữ chỉ nguyên nhân là gì qua định nghĩa dễ hiểu, ví dụ minh họa, cách đặt câu và bài tập thực hành. Hướng dẫn nhận diện và sử dụng trạng ngữ chỉ nguyên nhân chính xác trong văn viết.

Mục lục bài viết

1. Trạng ngữ chỉ nguyên nhân là gì?

Trạng ngữ chỉ nguyên nhân là thành phần phụ của câu, có tác dụng bổ sung lý do, nguyên nhân dẫn đến hành động hoặc sự việc được nêu trong câu. Nhờ trạng ngữ này, người đọc (hoặc người nghe) có thể hiểu rõ hơn hoàn cảnh, bối cảnh hoặc lý do tại sao sự việc lại xảy ra.

Anh ấy bị trễ tàu bởi vì quên đặt báo thức (Trạng ngữ chỉ nguyên nhân, ảnh minh họa)

🔹 Đặc điểm nhận diện trạng ngữ chỉ nguyên nhân

Trả lời cho câu hỏi: “Vì sao?”, “Do đâu?”, “Bởi lý do gì?”
Thường bắt đầu bằng các từ, cụm từ như: vì, do, tại, bởi vì, do bởi, nhờ, do đó, v.v.
Có thể đứng ở đầu câu, giữa câu, hoặc cuối câu tuỳ theo cách nhấn mạnh thông tin.

🔹 Một số trạng ngữ chỉ nguyên nhân thường gặp

Vì trời mưa lớn
Do học tập chăm chỉ
Bởi vì sức khỏe yếu
Tại tôi đến muộn
Nhờ sự giúp đỡ của cô giáo

Ví dụ:

Vì trời mưa, trận đấu bị hoãn.
Trẻ em nhờ được chăm sóc tốt nên ít bị ốm hơn.
Cô ấy buồn do không đạt được kết quả như mong muốn.

Nắm vững khái niệm trạng ngữ chỉ nguyên nhân là gì sẽ giúp bạn viết câu rõ nghĩa, logic hơn, đồng thời biết cách thể hiện mối quan hệ nhân quả trong văn bản một cách mạch lạc và tự nhiên.

Xem thêm:

Trạng ngữ chỉ phương tiện là gì? Đặt câu, ví dụ và bài tập

2. Ví dụ trạng ngữ chỉ nguyên nhân

Để hiểu rõ hơn về cách sử dụng trạng ngữ chỉ nguyên nhân, hãy cùng xem một số ví dụ cụ thể dưới đây. Trong mỗi câu, phần in đậm là trạng ngữ chỉ nguyên nhân.

📌 Ví dụ 1:

Vì trời mưa to, chúng tôi phải hoãn buổi dã ngoại.

→ Trạng ngữ chỉ nguyên nhân: Vì trời mưa to (giải thích lý do hoãn buổi dã ngoại)

📌 Ví dụ 2:

Chúng em được điểm cao nhờ học tập chăm chỉ.

→ Trạng ngữ chỉ nguyên nhân: nhờ học tập chăm chỉ (nêu nguyên nhân đạt điểm cao)

📌 Ví dụ 3:

Cô ấy nghỉ việc do sức khỏe yếu.

→ Trạng ngữ chỉ nguyên nhân: do sức khỏe yếu

📌 Ví dụ 4:

Tại tôi đến muộn, cả nhóm phải chờ rất lâu.

→ Trạng ngữ chỉ nguyên nhân: Tại tôi đến muộn

📌 Ví dụ 5:

Anh ấy bị trễ tàu bởi vì quên đặt báo thức.

→ Trạng ngữ chỉ nguyên nhân: bởi vì quên đặt báo thức

Các ví dụ trạng ngữ chỉ nguyên nhân trên cho thấy: loại trạng ngữ này thường đứng ở đầu hoặc giữa câu, giúp người viết giải thích lý do của hành động một cách mạch lạc. Việc nhận diện đúng trạng ngữ giúp phân tích câu dễ hơn và tăng hiệu quả diễn đạt trong bài viết.

3. Cách đặt câu có trạng ngữ chỉ nguyên nhân

Sau khi hiểu rõ trạng ngữ chỉ nguyên nhân là gì, việc luyện tập đặt câu sẽ giúp bạn vận dụng thành thạo dạng trạng ngữ này trong cả nói và viết. Dưới đây là một số hướng dẫn và ví dụ cụ thể để bạn thực hành dễ dàng hơn.

🔹 Cấu trúc cơ bản khi đặt câu có trạng ngữ chỉ nguyên nhân

[Trạng ngữ chỉ nguyên nhân], [chủ ngữ + vị ngữ].

Ví dụ: Vì bị ốm, Minh không đi học.

[Chủ ngữ + vị ngữ] [trạng ngữ chỉ nguyên nhân].

Ví dụ: Cậu ấy không tham gia buổi tiệc vì có việc bận.

🔹 Các từ nối thường dùng khi đặt câu

vì: Vì thời tiết xấu, chuyến bay bị hoãn.
do: Buổi học bị hủy do mất điện.
tại: Tại em không chú ý, bài làm bị sai.
bởi vì: Tôi không ra ngoài bởi vì trời đang mưa.
nhờ: Nhờ chăm chỉ ôn luyện, cô ấy đã đỗ đại học.

🔹 Lưu ý khi đặt câu có trạng ngữ chỉ nguyên nhân

Đảm bảo câu có đầy đủ chủ ngữ – vị ngữ và trạng ngữ.
Tránh dùng sai mệnh đề nguyên nhân – kết quả.
Trạng ngữ có thể đảo vị trí linh hoạt, nhưng phải phù hợp ngữ cảnh.

📌 Đặt 5 câu có trạng ngữ chỉ nguyên nhân

Vì trời nắng gắt, học sinh không ra sân chơi.
Cô giáo nghỉ dạy do bị cảm cúm.
Bài văn của em được điểm cao nhờ cách diễn đạt mạch lạc.
Tại em dậy trễ, cả lớp phải chờ em rất lâu.
Mẹ không nấu cơm tối bởi vì phải tăng ca.

Việc thực hành đặt câu có trạng ngữ chỉ nguyên nhân giúp học sinh không chỉ hiểu ngữ pháp mà còn cải thiện khả năng viết đoạn văn, bài luận một cách logic và thuyết phục hơn.

4. Bài tập trạng ngữ chỉ nguyên nhân

Để nắm chắc kiến thức và vận dụng linh hoạt trạng ngữ chỉ nguyên nhân, bạn hãy cùng luyện tập qua các bài tập dưới đây. Các dạng bài đa dạng sẽ giúp bạn dễ dàng ghi nhớ và sử dụng đúng loại trạng ngữ này trong câu.

📝 Bài 1: Gạch chân trạng ngữ chỉ nguyên nhân trong các câu sau

Vì hôm nay trời mưa, chúng tôi không đi dã ngoại.
Nam bị điểm kém do không ôn bài kỹ.
Tại cô ấy bận việc gia đình, buổi họp bị hoãn lại.
Nhờ có sự động viên của bạn bè, tôi đã tự tin hơn rất nhiều.
Chúng tôi không đến đúng giờ bởi vì xe bị hỏng giữa đường.

👉 Gợi ý đáp án:

Vì hôm nay trời mưa
do không ôn bài kỹ
Tại cô ấy bận việc gia đình
Nhờ có sự động viên của bạn bè
bởi vì xe bị hỏng giữa đường

📝 Bài 2: Đặt câu với các cụm từ sau để tạo thành câu có trạng ngữ chỉ nguyên nhân

a. Vì sức khỏe yếu

b. Do không làm bài tập

c. Nhờ sự giúp đỡ của thầy cô

d. Tại trời quá lạnh

e. Bởi vì ngủ quên

👉 Gợi ý đặt câu:

a. Vì sức khỏe yếu, ông tôi không thể đi xa.

b. Em bị cô giáo nhắc nhở do không làm bài tập.

c. Nhờ sự giúp đỡ của thầy cô, tôi đã tiến bộ rõ rệt.

d. Tại trời quá lạnh, học sinh phải mặc đồng phục mùa đông.

e. Bạn ấy đến lớp muộn bởi vì ngủ quên.

📝 Bài 3: Viết đoạn văn ngắn (3–5 câu) có sử dụng ít nhất 2 trạng ngữ chỉ nguyên nhân

Đề bài:

Hãy viết đoạn văn kể về một trải nghiệm của em có sử dụng trạng ngữ chỉ nguyên nhân.

Đoạn văn tham khảo:

Vì mưa to, em và các bạn không thể ra sân chơi như thường lệ. Chúng em đành ở trong lớp để chơi trò chơi nhóm. Do được cô giáo hướng dẫn tận tình, buổi sinh hoạt diễn ra rất vui vẻ và bổ ích.

Thực hành qua các bài tập trạng ngữ chỉ nguyên nhân không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện khả năng vận dụng linh hoạt trong thực tế học tập và đời sống.

5. Lời kết

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng tìm hiểu chi tiết trạng ngữ chỉ nguyên nhân là gì, cách nhận diện, đặt câu, ví dụ minh họa cũng như các bài tập thực hành giúp củng cố kiến thức. Việc nắm vững và vận dụng đúng trạng ngữ chỉ nguyên nhân sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng viết, nói và phân tích câu hiệu quả hơn trong học tập cũng như giao tiếp hằng ngày. Đừng quên thường xuyên luyện tập với các bài tập trạng ngữ chỉ nguyên nhân, đồng thời tự đặt câu để tăng khả năng ứng dụng thực tế.

Nếu bạn quan tâm đến các loại trạng ngữ khác như trạng ngữ chỉ phương tiện, trạng ngữ chỉ thời gian, hãy tiếp tục theo dõi các bài viết tiếp theo trên website Học Online miễn phí của chúng tôi nhé!